Het regent initiatieven die de rijkdom belichten van de orgels uit het land van Grimbergen. Je kan er over lezen, je kan ze zien, en je kan ze uiteraard horen. We stellen drie projecten voor aan de lezers van Kerk en Leven : het concert van Kamiel D'Hooghe in het kader van het Vlaams-Brabants evenement "Bach op een kier"; de wandeling "orgel binnenstebuiten", die de kerken van Strombeek, Borcht, en Houtem (Vilvoorde) aandoet; en het project van de vereniging "Eigen Schoon", die een cahier uitgeeft waarin ze meer dan twintig meestal historische orgels uit het land van Grimbergen voorstelt.
Op 30 juni in de Grimbergse abdijkerk : Bach op een kier
"Op een kier" is de benaming van een evenement dat de provincie Vlaams-Brabant al een aantal jaren organiseert. Het opzet is, minder bekend en minder toegankelijk erfgoed onder de aandacht te brengen van een ruim publiek; dit jaar gaat het om ons orgelpatrimonium. De provinciale koepelvereniging "Samenwerkende Orgelverenigingen in Vlaams-Brabant" levert de nodige expertise, en het provinciebestuur zorgt voor ondersteuning. Het thema wordt vijf keer uitgewerkt, op vijf verschillende locaties : Asse, Grimbergen, Leuven, Tienen en Tervuren. Natuurlijk word je telkens ontvangen in een kerk die beschikt over een orgel waarop je Bach op waardige wijze kan vertolken.
Om twee redenen is het vanzelfsprekend dat Grimbergen in het project is opgenomen. Ten eerste omdat de verstandhouding tussen de "samenwerkende orgelverenigingen" grotendeels aan de inzet van Kamiel D'Hooghe te danken is; en ten tweede omdat het hoofdorgel van onze abdijkerk bijzonder geschikt is om Bach te laten horen. Het is een Bachorgel, en in feite staat de deur voor Bach bij ons niet op een kier. Ze staat wijd open.
Het programma dat Kamiel D'Hooghe brengt bevat grote orgelwerken naast bewerkingen van kerkliederen. Bach had ooit, ter ere van de Allerhoogste en ten behoeve van de evennaaste, op 186 bladzijden lijnen getrokken en de titels van 164 kerkliederen genoteerd in een bij het kerkelijk jaar passende volgorde. Hij wilde van al die liederen telkens een koraalbewerking componeren. Uiteindelijk heeft hij er slechts 45 gecomponeerd, tussen 1713 en Pasen 1716. Een aantal van die bewerkingen zijn verweven doorheen het programma.
De grote orgelwerken zijn heel afwisselend, mede door de onderliggende emoties. Diepe ontroering en groot verdriet overheersen in deterwijl een dartele vreugdedans wordt vertolkt in de. Zowel vreedzame klankdialogen als elkaar overtroevende klankgevechten vinden plaats tussen de beide manualen en het pedaal in deMonumentale constructies zijn uitgewerkt in de grote Op zondag 30 juni om 15 u. in de abdijkerk. Tickets tussen 8 en 12 Euro. Georganiseerd door het CC Strombeek/Grimbergen in samenwerking met WAG en met steun van de abdij- en parochiegemeeenschap.
Op 1 september in Houtem, Borcht, en Strombeek: Orgel Binnenstebuiten
Je mag één keer raden wie stichter-voorzitter is van onze eigen orgelvereniging met de speelse naam "Grimbergen Orgelt". En zelfs als je het antwoord niet kent ben je welkom op de tweede orgelnamiddag die we organiseren 1 september, op de dag voor alle scholieren met enthousiasme het nieuwe schooljaar inzetten.
Wie hun enthousiasme blijft overtreffen? Kamiel D'Hooghe, die onder de noemer "Orgel binnenstebuiten" drie waardevolle instrumenten presenteert en laat klinken : het orgel van Houtem, een kerkdorp van Vilvoorde waar de industrie nooit gepasseerd is, en dat daardoor een heel landelijke sfeer bewaard heeft; het pas gerestaureerde orgel van Borcht, de plek waar de geschiedenis van Grimbergen begint; en het orgel van Strombeek, geen historisch instrument maar toch het beluisteren waard.
Het historische orgel in Houtem is gemaakt door Gilliam Davit, leermeester van Pieter Van. Peteghem. De orgelkast van 1710 is oorspronkelijk gemaakt voor de Sint-Bartholomeuskerk te Merksem. Na allerlei tegenslagen, diende het orgel in 1742 grondig hersteld, vernieuwd en gewijzigd te worden. In de oude orgelkast van 1710 plaatste Davit een nieuw orgel met ouder pijpenmateriaal, waarvan de ontstaansgeschiedenis niet geheel duidelijk is. In 1859 werd het orgel van Merksem overgebracht naar Houtem. Bij die gelegenheid werden waarschijnlijk ook wijzigingen en uitbreidingswerken uitgevoerd. In 2007 vond een grondige restauratie plaats.
Het kleurrijke Cappuynsorgel van Borcht is beschermd als monument en grondig gerestaureerd. Het , verdient jaarlijks in de kijker gezet te worden, ook al vanwege de goede klankontplooiing in de kerk. Het historisch éénklaviersorgel wordt toegeschreven aan de orgelbouwer Polycarpe-Florentin Cappuyns en dateert van ca 1845. In 2008 beëindigde Joris Potvlieghe de restauratie.
Tenslotte bezoeken we het orgel van Strombeek dat in 1890 zou gebouwd zijn door een telg uit het bekende orgelbouwergeslacht Loret. Het is hersteld in 1921 en uitgebreid in 1942. Het laatste grondig onderhoud is uitgevoerd door Jean-Pierre Draps. De naam Draps is al jaren lang verbonden met de orgelbouwerfamilie Van Bever, onder andere via zijn grootvader langs moeders zijde: orgelbouwer Salomon Eyckmans (1889 - 1978). Deze was de neef en het petekind van Salomon Van Bever (1851-1916).
Het orgel van Strombeek staat achter het hoofdaltaar, gelijkvloers, en we zorgen er voor dat je ook de binnenkant van het instrument kan bekijken. Op zondag 1 september in Houtem (Vilvoorde) om 14u. , Borgt (Grimbergen) om 16 u., en Strombeek om 18 u. Deelname is geheel gratis. Op elke orgel spelen we een kort concert, werken aangepast aan het instrument.
In december 2013 : Een Grimbergs orgellandschap
"Eigen Schoon", de vereniging die al sinds 1972 ijvert voor het behoud van het cultureel erfgoed van Grimbergen en omgeving, bereidt een publicatie voor waarin ze de orgels uit onze basiliek presenteert, en ook een aantal waardevolle instrumenten die in de ruime omgeving van Grimbergen voorkomen. Meer dan twintig orgels komen aan bod in een fraai en ruim bemeten kunstzinnig cahier; sommige zijn nog goed bespeelbaar, andere zijn dringend aan restauratie toe. Je vindt ze soms in kleine kerkdorpen als Houtem, Imde, en Oppem, maar ook in Vilvoorde, Machelen, Wolvertem en Merchtem.
Voor de tekst zorgt Ghislain Potvlieghe, orgelexpert in diverse opzichten : hij is orgelbouwer, maar verricht ook wetenschappelijk onderzoek in verband met het instrument. In 1975 werkte hij al mee aan de grote inventaris Het historisch orgel in Vlaanderen. Ook later publiceerde hij over hetzelfde onderwerp. Behalve beproefd wetenschapper is hij ook een hartstochtelijk verteller.
Het fotomateriaal en de lay-out worden verzorgd door Ignace Maes, een zeer bekwaam graficus en fotograaf. Ignace is een geschoold fotograaf, een talentvol kunstschilder, en was lange tijd lesgever. Met de verzorging van "een Grimbergs orgellandschap" is hij niet aan zijn proefstuk toe.
U kan tot 15 november op de publicatie intekenen tegen de prijs van 15 Euro (18 Euro als u het met de post thuis laat brengen). Schrijf het verschuldigde bedrag over op rekening BE02 7340 2642 5940 (BIC KREDBEBB) van Eigen Schoon Grimbergen, onder vermelding "Orgellandschap".
